·
Uluslararası atomik zaman (Fr. temps atomique international, TAI): Dünya çapında 50’den fazla laboratuvardaki yaklaşık 300
atomik saat tarafından tutulan zamanın ağırlıklı ortalaması olarak
tanımlanmaktadır. Bir atomik saniye, özel koşullarda Sezyum 133 atomunun, iki
ince enerji seviyesi arasındaki geçişe karşılık gelen, 9192631770 kez titreşimi
için geçen süre olarak ifade edilmektedir. TAI sürekli bir zaman ölçeği olup
TT’nin uygulamaya yönelik bir şekli olarak düşünülebilir. TAI, TT’ye göre sabit
olarak 32.184 saniye geridir. TAI-UT1 farkı ise 1 Ocak 1958 için yaklaşık sıfır
alınmaktadır.
·
Eş güdümlü evrensel zaman (universal time coordinated, UTC): Tarihsel
açıdan bakıldığında, UT1’in insan yaşamı için en önemli zaman ölçeği olduğu
görülmektedir. Fakat yerkürenin hareketindeki düzensizlikler ve bunların zaman
içerisindeki değişimi bu ölçeğin düzenli ve sürekli olmasına engel teşkil
etmektedir. Pratik bir zaman ölçeği, tek biçimli bir zaman birimi sağlamalı ve
UT1 (yani yerkürenin dönüşü) ile yakın bir ilişkiye sahip olmalıdır. TAI’nin
tek biçimliliği ile UT1’in yerkürenin dönüşüyle yakın ilişkisinin
birleştirilmesi neticesinde UTC ortaya çıkmıştır. UTC’nin zaman aralığı tam
olarak TAI’ye karşılık gelmekte ve UT1’den olan farkı 0.9 saniyeden küçük
tutulmaktadır [1]. Bu, “UT1-UTC” değerlendirmelerine bağlı olarak UTC’ye 1
saniyelik düzeltme uygulanarak veya uygulanmayarak sağlanmaktadır. Bu 1
saniyelik düzeltmelere “artık saniye (leap
second)” denmektedir.
·
GPS zamanı (GPST): 6 Ocak
1980 saat 00.00 için UTC(USNO) ile aynı kabul edilmiştir (UTC ile UTC(USNO)
arasındaki fark 1 milisaniye mertebesindedir). Ancak GPS zamanı sürekli bir
zaman sistemi olup bu zamana artık saniye
düzeltmesi getirilmemektedir. Uygulamada ise GPS zamanı; GPS haftaları ve GPS
saniyeleri ile ifade edilmektedir. GPS haftaları 6 Ocak 1980 saat 00.00’dan
başlanarak sayılmaktadır.
·
GLONASS zamanı (GLONASST): UTC’ye
3 saat eklenerek bulunur.
·
Galileo sistem zamanı (GST): GPS zamanı ile özdeştir. Başlangıç epoğu 22 Ağustos 1999
saat 00.00’dır.
·
BeiDou sistem zamanı (BDT):
Başlangıç epoğu 1 Ocak 2006 saat 00.00 olan, UTC ile senkronize bir zaman
ölçeğidir.
Zaman
sistemleri arasındaki ilişki [2]
KAYNAKLAR:
[1] McCharty, D. D., Seidelmann, P. K., 2009, Time from Earth rotation to atomic physics, WILEY-VCH Verlag, Weinheim.
[2] Jekeli, C., 2016, Geometric
reference systems in geodesy, Ohio State University, Columbus, Ohio.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder